Ар пом

Медбӧръя здукъяс лолалӧ ар. Сідзсӧ вежон нин ыджыдалӧ тӧвся поводдя Сыктыв дінса карын. Арся блогйысь тшӧтш кулӧм нисьӧ ловъя. Вежон чӧж. Вын-эбӧсыс ӧтарӧ бырӧ. Олӧм вылӧ видзӧдны окота абу.  Эськӧ пӧнар би улын усян лымйысь эг на мудз-а. 

Гижмӧн нинӧм абу жӧ. Буди Ондре бӧр локтіс Башкыр муысь. Недыр кежлӧ. Регыд Ёшкаас бара уськӧдчас. Юӧртіс, кыдзи пуктӧма миян коддьӧм удж башкыръяслӧн. 12 во нин уджалӧны. Штатын - ӧти морт. Мукӧдыс - грантвывса нывъяс. Нёльсянь дасӧдз. Зэв тӧдса серпасыс... Торъялана сӧмын, мый миян Ӧньӧ Лав удждонсӧ отсалысьяскӧд юкӧ...

Локтан во кежлӧ Рипаблик оф Коми миянӧс бара абу пыртӧма бюджетӧ. Сідзкӧ кӧнкӧ тулысланяс тупкасны. Йӧй рочьяс экономикасӧ дзикӧдз буждӧдасны да. Шайтыс тайӧ вежон со 60 эвроӧдз нин усис, 50 долларӧдз да. Бур туй, шулӧны тай. Коммерсантъяс паникаын нин. Пастпудасигӧн кӧсйытӧг кывлан налысь сёрни да гӧгӧрвоан - выль воын донъяс быдмасны некымын пӧв. 

Война кежлӧ дасьтысьӧны и. Студентъяслӧн сэсся бур отмазка. Со кори талун ӧти том филологӧс миянлы отсасьны да, аддзис жӧ помкасӧ: меным пӧ буретш колӧ олыштны, сэсся код тӧдӧ мый лоас, тыш-кось да мый да...

Вӧлі жӧ некымын югыд здук. 

Чудьлун рыт

Тадз,  чудьлун рытнас пыралісны фурорасьны мунысь удмурт нывъяс Машаа-Палэзика финн Симо ёртныскӧд да ловзьӧдлісны зумыш лабораториянымӧс. А пекничаӧ Катюш юӧртіс "Войвыв кодзувлы" юриндалысьсӧ эштӧдӧм йылысь. Сійӧ сё мӧлӧдечка - шуис  ар чӧжӧн вӧча и вӧчис. Жаль татшӧм йӧзыс комияслӧн этша.

Мӧд зіль отсалысьӧй, Вомынса, тайӧ вежон ветліс Мӧскуаӧ конференцияасьны. Войлун сэтчӧ и войлун татчӧ, мед лыддьыны нёль минутся доклад канкарын. Кӧть мед йӧзӧдасны ли мый ли.

Удж кузя пелькӧді 2001-2014ʼ воясся "Войвыв кодзув", Лы Тунлысь козин. Мылатӧ бырӧдан нокыс сэні этшавыйӧ нӧшта вежон кежлӧ... Выль небӧгъяс текстасьӧны, библиографияным содӧ и. Талун выльмӧдім движок миян викиын, сэсся позьӧ комментъяс пуктавны да мый да.

Ар и коли

Талун Кӧдзыд Пӧль вӧлись локтӧма. Луныс 23-ӧд, и луннас -23. Печать керкаын узьмӧдчи да ывлатӧ ог вӧлі и казяв. А пажнайтны петалі да  пельнянь сёянінӧдз мунігмоз весиг кынми...  Гӧгӧрвои: тӧв вӧлись кӧзяитӧ. Ар кӧ на календарад и. Помавны нин блогтӧ ли мый ли? Арся кадыд коли нин да...

Морт-оркестр

Субӧтасим Закар Ванька пикӧд. Керка видзысьыс эськӧ бурсьыс-бур, но радейтӧ жӧ мортыс бызгыштны. Бур кӧть Вомынса талун тшӧтш уджаліс, сы дорынджык кадсӧ каттис...

Босьтчим Ӧльӧшыскӧд комиӧдны Гришлы "Машенька" нима мари висьт. Сідзсӧ мылатӧ и бырӧдӧ нинӧм абу текстъястӧ вуджӧдӧмыс. Но мӧд мортыс кӧ эм, кокниджыка делӧ мунӧ. Ӧти юр пӧ бур, а кык бурджык.

Ондре коркӧ гижліс ме йылысь, сійӧ пӧ - морт-оркестр. Ставтор пӧ ӧти здукӧ вӧчны зільӧ. Кутшӧмакӧ тайӧ збыль. Мукӧддырйи ӧти лунӧ дастор удита вӧчны.  Результатыс: усурмуні, а тӧлкыс некӧні оз тыдав. Талун мыйкӧ тайӧ жӧ операысь. Комиӧдчӧмысь кындзи пелькӧдлі сканъяс, текстаси, лӧсьӧді Мариналысь "Рифмуйтӧм серкывъяс", гӧлӧсуйтӧді Женя вӧсна, сайтӧн ноксьышті, библиография вӧчи... Ӧні со блогъяся. Ковмас сэсся бӧрйыны кутшӧмкӧ ӧти мог да сійӧс тырттӧдз мукӧдсӧ кольны овны ас кежысь.

Талун узя Печать керкаын. Кӧзяйка ордӧ рӧдвуж локтісны да, дзескӧдчыны ог кӧсйы. Слабог, шӧр офисным дивана...

PS. 

Юӧртӧны тай, миян отсасьысьлӧн, Машуклӧн, нывка пӧ талун чужӧма... 

Чолӧмала шуда бать-мамсӧ да сиа кузь нэм да бур шуд пузчужӧм кагукыслы.

... Абу сідз, кыдз колӧ

Ставыс, ёртъяс, абу сідз...

Асывнас Комиинформ юӧртіс, найӧ пӧ абу казялӧмаӧсь вбросъяс. Кипасасьӧны пӧ туйдӧдъяс торклытӧг. Да, вӧлі пӧ сёӧн да некымын сёӧн быдмылӧмаӧсь гӧлӧсъяс ӧти войӧн, но аппаратъяс пӧ фиксируйтӧны уналаысь гӧлӧсуйтӧм, сідз кӧ - ставыс бур. Тешкодь, быттьӧ оз и тӧдны, кыдзи тайӧ вӧчсьӧ... А ті пӧ должӧнӧсь эскыны, вӧрӧгыдлӧн пӧ гӧлӧсъяс ёна содӧны йӧзкостса везъяс пыр чуксалӧмысла. Асланыс кӧ ӧтчыдысь и шыӧдчӧмаӧсь вӧлі контактас йирым шӧрын да ӧти репост вӧчӧма... И сэсся сёясӧн войтыр оз водны узьны, мед войнас ӧти здукӧ том Чернов вӧсна кипасасьны...

Тайӧс видлавны оз вермыны, а миян бӧрся нӧшта и кыйӧдчӧны. Со талун лаборантъястӧ чиновнӧй вылісянь ӧлӧдісны нин ыджыд йӧз йылысь чорыда шуасьӧмысь. Менам сэтшӧм впечатленньӧ, мый тайӧ конкурсӧн миянӧс тӧдӧмӧн люкӧдӧны татчӧс ыджыд чинушакӧд, коді и вӧчас сэсся кывкӧртӧд лаборатория олӧм-вылӧм кузя. Но мый, тупкасны кӧ - муналам дай.

Луннас воліс Лы Тун. Зэв ёна тӧждысьӧ, юникод пыртӧм бӧрын пӧ налы став важмӧм техникасӧ тшӧктасны вежны да. А вежны нинӧмысь. Сьӧм абу. Мися - шыӧдчы выліас. Мед кодзӧм бюджетысь мыйкӧ сетасны, оз жӧ ставсӧ комп. ворсӧмъясӧ лэдзны. БНК-ясын да мукӧдлаын юникодса коми шыпасъяс вылӧ рочьяс увгӧны нин - ӧтуввезса провокатор котыр мудзлытӧг пӧльтӧны лӧглун комияс дорӧ.

Но и комияс пӧвстын ладӧн оз овсьы кодсюрӧлы. Со колян войнас ӧти тӧдса коми поэт крукасьӧма миян блогерша дорӧ да шуис ставнымӧс "ряженӧйясӧн". Ӧтнас сійӧ коми кыв бура кылысь да тӧдысь. Коркӧ лит. критикъясӧн ошкӧма да. Швырк петӧма жӧ группасьыд. Сы пыдди, медым томъястӧ ньӧжйӧник стилистикаӧ велӧдны. Истиннӧй "зыранин": сьӧд вӧр шӧрын аслас лӧгысла пӧдны дась, а мукӧдлысь кӧ аддзас вӧрӧдчӧмсӧ - минимум сьӧвзяс...

Луннас мари газетысь комиӧді шмонитана сьыланкыв Хатанзейскӧй Гришлы. А сьыланкывйыс вӧлӧма пародия мӧд мари сьыланкыв вылӧ. Кыдзи пародиасьӧмсӧ комиӧн петкӧдлыны - ог и тӧд. Рифма ни ритм эг жӧ вӧч. Мед Валериан решайтӧ - сылы редактируйтны да. Гриш текстъясысь коли сэсся нӧшта ӧти мари висьт. Лыдди нин сійӧс, но комиӧ аски нин пӧрта.

Рытъядор ветлі Кӧжмудорса театрӧ видзӧдны Биармия текст серти ворсантор. Виис роч кывъя чолӧмалан кыв, сьӧлӧмӧ быттьӧ сатшкисны сім пуртӧн. Кӧть эськӧ бур рыт коминас шуисны ли мый ли.... Сідзсӧ сэсся буракодь сылісны-йӧктісны, мичаа пӧлясисны и, но мыйлакӧ эз имит тайӧ пӧрйӧ. Куш эпос да, ыджыд мӧвпсӧ ни пӧсь сьӧлӧмсӧ эг кыв воддза юкӧнсьыс. А кост бӧрын пышйи нин. Ковмас коркӧ ветлыны Гений Света дорӧ, сёрнитыштны роч водзкывъяс йылысь... Дай забыль и рочӧн пуктан пьесаяс йылысь. Савин театр сьӧрас ӧти гуӧ быгыльтчыны тай мӧдӧны... Талун эг нин кут сюйсьыны - уджавны на колӧ да. Войнич виччысьӧ Оводнас.

Юникод

Чудьлун. Муыс кымынӧд пӧв нин лымтӧммӧма. Арся поводдялы арсяӧн на быть лоны да. Кытсюрӧ сӧмын вевттьыштӧ кельдӧдӧм турунаинъястӧ еджыд гӧныс.

Асывнас комиӧді ӧти мари висьт ("Гортса электрик"). Хатанзейскӧй Гриш колян пекничаӧ на тшӧктӧма вуджӧдны мыйтакӧ серамбана гижӧд, а век некор. Комиӧднысӧ комиӧді да мыйкӧ ог кыв, кӧні тан шмоньыс... Ондрелысь эськӧ юасьны да кысь босьтан!

Сэсся удиті на пажынӧдз ветлыны Маршакъясӧ ӧти небӧгла - Петыр Саньӧ "Быдмам Войвылын". Быдлаӧ менам пасйӧма, быттьӧ сійӧс сканируйтӧма нин, а файлсӧ куим вежон нин корся да некыдз оз сюр. Ковмас мӧдысь сканеравны. Ӧти сайын чолӧмалі Тувсовъяӧс кольӧм чужан лунӧн, козьнаси и.

Ывлаыс эськӧ гажтӧм-а, талун миян бара кык бур юӧр.

Ӧт-кӧ, миянлы вӧлі юӧртӧма, мый республикаса юралысьяс вӧлисти примитӧмаӧсь юникод. Сэсся коми кывъя раскладкаӧн быть вӧдитчыны контораясын. Но ковмас дыр на гӧгӧрвоӧдны йӧзыслы, мыйла тайӧ колӧ. Сідзсӧ уналаын нин эм миян коми шыпаспӧв тэчасног, но зэв унаӧн сы йылысь абу и кывлӧмаӧсь. Тайӧс бура казялан, кор лыддян комиӧн гижӧм чолӧмалан гижӧдъяс контактысь.

Мӧд бур юӧр - миян Женя рытнас бара пановтӧма Стакионис-Черновтӧ да петӧма лидерӧ. Сэсся кутам сюсьӧн видзӧдны да пасйыны вӧрӧглысь быд воськов.

Пажын бӧрын сканералі саам поэтесса Вороновалысь небӧг (саамиа-комиа) да ысті сійӧс Михаэль ёртнымлы. Мортыс Кола саам кыв корпус вӧчӧ да. Юӧрті сылы, кыдзи миян пуктӧма удж коми кыв корпус лӧсьӧдӧм кузя.

Удж кузя пажын бӧрын пелькӧді сканъястӧ Э. Войнич небӧгысь. Лӧдзтӧ оводӧн комиӧдӧмаӧсь бур йӧзыс... Рытъявылас босьті кык тексталӧмсӧ Вомынсалысь.

Рытнас кайлі тшаюйтны союзникъяс дорӧ. Тӧді, мый локтан восянь Коми гижысь котырын юралысьнас лоас роч. Висьталі налы, татшӧмӧдз комияслы некыдз оз позь лэччысьны. Сідз нин коми культураӧн быдлаын веськӧдлӧны коми кыв тӧдтӧмъяс. Нӧшта кӧ и коми литература вылӧ роч морт пуксяс - дзикӧдз пом лоӧ.

Йӧз пӧвстын

Бӧръя кык лун унджыксӧ йӧзкӧд волыся. 

Тӧрыт лун шӧр гӧгӧр кык студентка волісны. Вась Ленасянь. Пуктім став коми программа компьютераныс да FineReadre-ын сэсся кутасны текстасьны. Емдінса нывка босьтіс Е. Козлов да Е. Козловаӧс, а Изьваса - В. Поповӧс. Бара петісны непоняткаяс версияясӧн, но лача кутам ставыс лоас окей. Куим час накӧд пукалім. Рытнас пыраліс Діюрса Люда, босьтіс ассьыс компьютер да кӧсйысис босьтчыны переноснӧй уджӧ. Сэсся воліс Сар Любаным. Сёрнитім роча-комиа кывкуд да олӧм-вылӧм йылысь. Вомынса воліс и. Аслам уджъясысь удиті жӧ воторникас помӧдз пелькӧдны Педӧт Борис сканъяссӧ да пӧртны пдфкаӧ "Овлісны-вывлісны" нима романсӧ.

Талун лои водз чеччыны. Ветлі гӧститны Ыліпомӧ, Коми Кылдысь ордӧ. "Кин ветлӧ асыв гӧститны..." Сылы тшӧтш пуктім компьютерас став коми программа да файлъяс. Сэсся велӧдышті мичаа вӧчны блог да петкӧдлі, кыдзи колӧ гижны коми Википедияӧ. Тайӧ морт йылысь важӧн нин тӧда вӧлі, а тӧдмасим тӧлкӧн сӧмын талун. Зэв лабутнӧй, мичаа сёрнитӧ комиӧн да кылӧ йӧзкост сёрнисьыс быд ичӧт рӧм. Та дырйи олӧ морт олӧмӧн, абу ме коддьӧм лов нисьӧ орт. Кылдысь ордын позис рытӧдзыс овны, тыр на вӧлі висьтасян да петкӧдлантор, но кӧсйысьӧма вӧлі ӧти час кежлӧ бӧр локны лабораторияӧ, медым аддзысьлыны  Еремейса Веруккӧд. Лои кості видзаколясьны няня-сола кӧзяинкӧд. 

А Верукыс прамӧй ныв моз локтіс сёрмӧмӧн, кык бӧрын нин... Сэсся муніс аслас могъясӧн и сӧмын рытнас видзӧдім, мый сылӧн вӧчӧма, мый вӧчны. Нывка вайис Юшковлысь тексталӧм повесьтъяс да босьтіс Мишариналысь звездысевераса небӧг. Чуйдӧді сійӧс бӧрйыны диплом вылӧ сэтшӧм тема, медым эськӧ вӧлі йитӧма коми кыв корпуснас. Текстӧвӧй базаыс тай быдмӧ, а туявнысӧ некодлы. Ачыс эськӧ чужан диалектсӧ кӧсйӧ гижавны-а...

Миян Тувсовъя

Аннуш нывкӧд да Максим пикӧд

Талун пасйӧ чужан лун миян дона да муса ёрт - Тувсовъя Алёнушка. Сідзсӧ арся жӧ кага, а со тувсовъя мывкыда да, сысянь и овкоддьӧмыс. Ачыс Ыджыдвиддзысь, эськӧ луздорса пермякъяслӧн вирыс ворсӧ жӧ (батьыс пӧрубса да). Чужис Алёнушкаыд Старцев гозъялӧн, медводдза кагаӧн вӧлӧма. Ӧнісӧ тай нёльӧн чоя-вока олӧны-вылӧны-а.

Сиктса школа бӧрын нывка велӧдчӧма коми филологӧ Сыктывкарса университетын да сэсся локтӧма уджавны республикаса челядь библиотекаӧ, коми юкӧнас. "Зиль-зёль" - тадзи шусьӧ налӧн жыр, кӧні дзоляяс оз сӧмын босьтны коми небӧгъяс, но и велӧдӧны коми кыв, ворсӧны коми кывъя ворсӧмъясысь. Зэв бура пуктӧма уджсӧ челядь небӧгаинса тайӧ юкӧнас. Кужӧны татчӧс уджалысьясыс (Алёнасьыс кындзи Зарни Люся, Маша да Наташа) сибӧдны коми йылӧмтӧ мам кыв дорӧ.

Библиотекаас Алёнаным нӧшта лыддьӧ лекцияяс да нуӧдлӧ семинаръяс коллегаяслы, лӧсьӧдӧ библиографияяс, быдпӧлӧс буклетъяс, дасьтылӧ гижысь челядьыслысь сборникъяс (шуам, регыд петас выль татшӧм ӧктӧд - "Нюмсер куд"). Челядь небӧгаин порталын сійӧ лӧсьӧдіс, содтӧ да мичмӧдӧ коми юкӧнсӧ -"Чужан му".

Алёна Старцева - енбиа поэтесса: гижӧ зэв мича кывбуръяс, но кыдзи и став коми поэткалы гижнытӧ векджык некор. Но гижӧма кӧ - гижӧма. Ӧти кывбура небӧгыс вӧлі нин сылӧн лэдзӧма - "Лолыштӧм" шусьӧ. Збыль кокньыдика лолыштӧмсӧ кылан, лыддян да. Лача кута, нӧшта на йӧзӧдас уна бур небӧг.

Алёна - коми гижысь котырын активист (абу эськӧ шлен-а), зіля пырӧдчӧ быдпӧлӧс нуӧданторйӧ, кадысь кадӧ петалӧ районъясӧ, кӧні сёрнитӧ йӧз водзын. Мукӧд том поэтъяскӧд тшӧтш Алёна тшӧкыда "тшаюйтлӧ" ЛитоАрт студияын, кӧні пыр чужлӧны выль идеяяс. Со неважӧн "Йӧлӧга" газетын найӧ кутісны лэдзны томъяслы мичмыд гижӧдъяса "Ы" содтӧд; ӧткымын номерыс - Алёна киӧн вӧчӧма.

Алёна Тувсовъя - медводдза коми блогйысь. Тавося сора тӧлысьӧ лӧсьӧдіс сійӧ аслыс блог, кытчӧ гижӧ быдтор, мый лунысь-лун майшӧдлӧ либӧ гажӧдлӧ том коми мортсӧ. Сы вылӧ видзӧдӧмӧн дасысь унджыкӧн нин комияс босьтчисны блогйыны. Ыджыд пӧсь аттьӧ шуам Тувсовъялы ошкана водзмӧстчӧмысь да виччысям блогса выль гижӧдъяссӧ!

Алёна (пачпорт сертиыс уна во чӧж нин Нестерова) - зэв сибыд да варов, шань да мелі коми ань. Кык  мичаник кагалӧн мам да бур месань.

Сиа пыдди пуктана, донаысь-дона да мусаысь-муса Алёнушка ёртӧйлы быд бурсӧ том олӧмас!  Мед збыльмас ставыс, мый сьӧлӧмыд виччысьӧ! Кузь нэм да бур шуд, кыдзи шуласны!

Ме тӧда: тэнад шондіа нюмыд вӧтлас кӧть кутшӧм зэра кымӧр да сывдас кӧть кутшӧм кыза лымсӧ. Арыс тай бырӧ нин, да и тӧлыслы бытьӧн пом локтас... Но бара кутас дзоридзавны тувсовъя ывла!!!

Няньӧн-солӧн...

Лабораторияын эськӧ ӧні ӧтнам уджала-а, гажтӧмтчыны талун эз сетны. Выльлунасигтыр гӧсьтъясӧс вочаалі.  

Медводз воліс "Ордым" небӧг лӧсьӧдысь да газетӧ гижысь Мария Плоскова. Петкӧдлі сылы миянлысь блогъяс да, тшӧтш окотитіс блогосфераӧ пырӧдчыны. Мортыслӧн чукӧрмӧма зэв уна гижӧд да кӧсйӧ найӧс кӧть тайӧ форматын йӧз син водзӧдз вештыны. Гуглӧдам сійӧс, сэсся гаж кӧ петас, кутас тшӧтш блогйыны. 

Консультант плюсса Аня талун эз лок. Сы пыдди пыраліс том зон - ковмис велӧдыштны сійӧс линуксӧн уджавны - майбыр Ондре коли зэв бур инструкция, мый да мый вӧчны консультантнас.  Вась Ленасянь пыраліс ӧти студентка, мися вай аски лок - талун вывті нин унаӧн да ог удит. Кӧсйысис матыстчыны аски луннас. Пажын водзвылын Лы Тун пыраліс - философствуйтыштім. 

Театрса уджысь мудзис да кежаліс ӧтка лаборант дорӧ и Кӧжмудорса, вайис роча-комиа кывкудсьыс неыджыд юкӧн. Кӧсйи варовмӧдны сійӧс, но зэв ӧдйӧ пышйӧма - уджӧй пӧ юр выв тыр. 

Сёр рытнас локтіс выль отсалысьӧй - психолог Настя, помӧсдінса. Сійӧ тшӧтш кӧсйӧ текставны коми небӧгъяс. Лӧсьӧді ноутбукас сылы став коми программа да пукті кызвын коми файл. Зэв дыр лои мырсьыны ноутнас, сэсся ставсӧ петкӧдлыны да велӧдны. Вой шӧрланяс нин вермис сійӧс гортӧ журӧдны ӧти тӧдса. 

А ме гӧсьтъясысь прӧст кадӧ лун чӧж водзӧ пелькӧді сканъяссӧ да pdf-алі Педӧт Борислысь небӧгъяс. Ӧттшӧтш гӧлӧсуйтӧді йӧзсӧ миян Женя вӧсна.

Ӧтка вежалун

Вися да дыр талун узьсьӧма. Кӧзяйкаӧй вичкоӧ нин мунӧ вӧлі, а ме сӧмын садьми. Патераса важ комп пыр кыски дискеткаясысь серкывъяса лыддьӧгъяс (Марина тӧрыт корӧма да). Сэсся довги уджланьӧ. Гриппуйта да, кыдзкӧ зэв аслысногӧн ставыс вежӧрӧ пырӧ: и кар, и йӧз, и усян лым... Весиг радейтана паст-пудын пажнайтігӧн кӧрсӧ эг и кыв, мися мыйла и тайӧ вӧлӧгаыд колӧ...

Печать керкаӧдз мӧдӧд часын нин воӧдчи. Керкавидзысь, Сергей талун, чолӧмаліс "тылса труженикӧс" моз. Труженикыс водзӧ вӧчис сійӧ жӧ уджсӧ, мый и тӧрыт. Видліс кыдзкӧ лӧсьӧдыштны "Войвыв кодзувлысь" конвертируйтӧм текст да юкаліс-тшӧтшӧдіс нӧшта некымын небӧг Педӧт Борислысь. Сэсся Лида ноутбукӧ программа-мӧд содті да став пдфкаяснымӧс да коми аудио-видео файлъяс сэтчӧ жӧ лӧді.

Миян Женя вӧсна колян вой-лунӧн гӧлӧсуйтӧмаӧсь 30 морт, Стакионис вӧсна - 1. Бур динамика. Таысь кындзи организаторъяс кӧсйысисны видлавны миянлысь сигналсӧ вбросъяс йылысь. Лача кутам, оз кывнысӧ вежны сэсся...

Лун чӧж чӧв олі, буди кыв-мӧд шуи жӧ. А весь татшӧм шы ни тӧв олӧмӧй - ӧні гӧлӧсӧй висьӧмла кыз лои да, кӧть Левитанӧн уджав... Буретш  кад чорыд интервьюяс сетавны....

Пуксис тӧв?

Тӧв буракӧ вӧлись зумыда пуксис. Тадзи шуис тӧрыт Влад, кор вой шӧр бӧрас менӧ ас тачкаӧн едждӧдӧм Коммуна туй кузя гортӧдз журӧдіс. Пемдӧм бӧрын нин удитӧма шлапкыны. Эг и казяв. Войбыд сэсся ньӧжйӧникӧн лымъяліс, кӧнкӧ. Талун эз жӧ сыв.

Асывнас Ондре мӧдіс дыр кежлӧ Башкыр муӧ конференцияасьны да мый. Канасӧ Визинас автобусысь лэччӧдіс да... Бара ме коли ӧтка пӧтка. Эськӧ Марина да Вомынса талун пыралісны жӧ-а. Мариналы сюри важ дискетаяс кутшӧмкӧ зэв бур кывчукӧрӧн да кӧсйӧ, медым ми перйим инфасӧ. Кольӧ аддзыны лӧсялана дисксюянін... А Вомынса меным выль отсалысьӧс аддзӧма, выльлунӧ пӧ волас нывка тӧдмасьны. Но, мися, аскомысь Арсялы квайт гӧстяӧс нин виччысьны лоӧ...

А талун со висьми жӧ вӧлись. Гӧгӧр пӧрӧс ветлӧ да и меным вуджис. Горш висьӧ, несъя-кыза. Слабог жар абу на. Но ковмас кутшӧмкӧ зелля бытьӧн юыштны. Вирус сідз оз мын... 

Висьлӧс мортыдлы озджык уджавсьӧ, но век жӧ зіли мыйкӧ вӧчны. Медшӧр мог талун вӧлі пӧртӧма олӧмӧ: конвертируйті минта компьютерас 2000ʼ воясся "Войвыв кодзув" пдфкаясысь текстӧ. Сэсся редактируйтчи лунтыр. Ӧттшӧтш аслам ноутбукын пелькӧді сканъяссӧ Шахов небӧгъясысь, а мӧд ноутсӧ (тӧрыт Лида коли да) выльмӧді да программӧді.

Ысті заявкасӧ кудымкарса ИУУ конференцияӧ. Вочавидзасны кӧ - ӧшым водзын ветла, видла нӧшта ӧтчыд перым комияс пӧвстын кыпӧдны интерес коми кывъя компьютер программаяс дорӧ.

Гижи "Пыдди пуктӧм" конкурс котыртысьлы контактас да кори югдӧдны делӧяс "Дебют" номинацияын. Воча кыв абу на. Гашкӧ кутам кытчӧдз водзӧ гӧлӧсуйтны Женя вӧсна. А локтан вежон пондам корсьны збыль.

Гӧлӧс гуысьяс

Муыс кын, а лымйыс век на абу. Ковмас збыль мунны ли мый ли... 

Татчӧс чина войтыр талун бара петкӧдлісны, мый яндзим найӧ оз тӧдны и вермӧны вӧчны ставсӧ, мый кӧсйӧны.

Тӧрыт на зіля гӧлӧсуйтӧмӧн кыпӧдім Лобанова Женяӧс "Признанньӧ" конкурсын медводдза местаӧ да лун чӧж ӧтарӧ быдмис костыс Том Черновсӧ сьылӧдан уджсянь. И со талун асывнас петіс эрдӧ, мый кольччысьыс лоис водзын. Да тадзи, мый ӧти войӧн содіс пӧшті 100 гӧлӧс. Лунтыр сэсся бара некутшӧма эз вӧрзьы тайӧ лыдпасыс, а рытнас бара +100. Гижим Ондреыскӧд контактӧ та йылысь, но йӧзыс быттьӧ оз и казявны, Ӧльӧш да Сергейысь кындзи эз реагируйт некоді. Организаторъяс тшӧтш оз быттьӧ аддзыны. Сы бура полӧны, тыдалӧ, татчӧс коньӧр йӧзыс вице-юр Черновлысь...

Пыралі талун Бикиньясӧ да, висьтасисны: налӧн пӧ сійӧ жӧ вӧлӧма некымын во сайын. Колӧ пӧ скриншотъяс вӧчлыны, мед сэсся эрдӧдны вбросъяссӧ.  А тӧлкыс мый: подлогсӧ кӧ явӧ вӧчӧны, сідзкӧ тӧдӧны - нинӧм налы оз ло...

Рытъядор пасйим чужан лун Куим Ю Леналы. Ӧти сайын варовитім ӧнія поэзия йылысь. Сійӧ зілис подулавны, мый ӧнія поэтъяслы ставныслы колӧ гижны сідз, медым лоны "ӧнія поэзия" гы йылын. Ме вензьышті сыкӧд. Колӧ, медым миян пыр вӧлі быдсикас поэзия: важ стильын, выль стильын, аскиа стильын да м.д. Мед коми литератураын дзоридзалӧ 1000 дзоридз, мед ассьыс кыв висьталас да ассьыс сьӧлӧм восьтас 1000 коми поэт - быдыс ас ногӧн. Оз ков мися сынавны ставнысӧ ӧти сынанӧн, а колӧ отсавны быдыслы бурджыка восьтыны буретш ассьыс енбисӧ... 

Рытнас волісны Скӧрӧдумса Наташ да Діюрса Лида дзоля нывъяснас. Вайисны ноутъяс дзоньталыштны. Кагаяссьыс сэсся ми Ондреыскӧд йӧймим - бурпӧт дурисны да. Пыді войӧдз пукалім, но ноутъяссӧ помӧдз дзоньтавны эг и удитӧй. 

Майбыр, Наташлӧн тӧрыт кывбур чужи да, пуктіс талун сійӧс аслыс блогйӧ. Бара выль коми блогйысь миян, сідзкӧ. Нимкодь таысь.

Стӧчмӧді

Биа Инесса

Кынтыштӧма бара. Но колян чудьлун менам вӧлі зэв пӧсь, "аддзысьлӧмъясӧн насыщеннӧй", пӧшти вежа Пулӧн моз жӧ. Волісны и Лы Тун, и Коми Лютеранин, и быдса кельӧб нывка-поэтессаяс... А ачым асывсянь рытӧдз пелькӧді важ сканъясӧс, торйӧн кӧ куим тома "Коми йӧзкостса сьыланкывъяс" сэсся выйимӧсь пдф форматын.

Финн-йӧгра юӧртан сайтын ӧнтай йӧзӧдӧмаӧсь менсьым видзӧдлас Инесса флеш-моб вылӧ. И кыдзкӧ гуга-банаӧн юӧрчияслӧн артмӧма. Прессалӧн мыйлакӧ пыр тадзи: висьталан ӧтитор, а сэсся лыддян да шензян... Ковмис стӧчмӧдны ассьым позиция. Татчӧ вайӧда сійӧс.

Бара тай масс-медиалӧн гуся телепонъяс: кӧсйи висьтавны ӧтитор, а петӧ дзик мӧд...

Ме - Инесса дор да лыддя тайӧ флеш-мобсӧ зэв бур идеяӧн. Колӧ быд ног лэптыны коми кывтӧ ӧтуввезйын да дорйыны сійӧс. Тшӧтш и татшӧм форматын.

Кӧсйи сӧмын содтыны, мися том йӧзыслы колӧ босьтчыны и коми кыв инфраструктураӧ:

• лӧсьӧдны коми кывъя юӧр визув (шуам, йӧзкостса информагентство ли мый ли),
• бурмӧдны электрон кывкудъяс,
• дасьтыны да ставлы судзмӧн вӧчны коми кывйысь аудио- да видеоурокъяс,
• гижны коми онлайн энциклопедия,
• пӧртны электрон формаӧ коми небӧгъяс,
• гижны комиӧн ӧнія олӧм йылысь (шуам, ас блогын),
• комиӧдны вӧлись сайтъяслысь интерфейсъяс (ВКонтакте тай вӧчӧны нин)
• гижны интернетас унджыксӧ комиӧн да с.в..

И збыльтор шуӧ Владимир Уляшев - коми йӧзыслы кад нин эновтчыны лёк модасьыд. А то векджык заводитам бугжылясьны да корсьны тырмытӧмторъяс, мукӧдыс кӧ комияс пӧвстысь мыйкӧ вӧзйӧны либӧ вӧчӧны. Отсавны колӧ мӧда-мӧднымлы! Ми и сідз этшаӧнӧсь да... А став критикасӧ быть гижны сідз, мед сійӧ ёртыдлы отсӧг пыдди лоас, оз ӧбида помканас. И быть гижны комиӧн, рочьяслы та дорӧ мог мед эз вӧв, аслыныс нок сэсся юр выв тыр...

И бӧръяпом бур юӧръяс: лыдпас вылӧ видзӧдтӧг талун миян вӧлі шуда лун. Со мыйла:

1. Воссис выль блог - Миян Вичко, мед Ен бурсиас зіля бурвисьтавны комиӧн!
2. Кола Микулайлы бара воис гижан сям. Тӧв чӧж мед оз быр!
3. Вермим кыпӧдны Тусюкнымӧс лидерӧ "Пыдди пуктӧм" конкурсын. Колӧ кыдзкӧ видзны сійӧс гы йылас вӧльгым 25ʼ лунӧдз...  

Ӧтув кӧ кутам коми дор сулавны - вермам!

Бара ар!

Лымйыс сылі бара. Ар и ар. Зэрӧ и. Эз, эз ков меным бӧр локны Коми муӧ - лымъя тӧвсӧ торки бара, ветлысь ПРО-ыд... 

Асывнас лэччылі Маршакъясӧдз. Кӧзяйкаӧй ас кадӧ уна небӧг босьталӧма налысь да сэсся тшӧктӧмаӧсь бӧр вайны. Аддзысьлі небӧгаинас Наташа, Зарни Люся да Тувсовъякӧд. Зарни Люсяыд корис балалаечникавны налӧн сьылысь-йӧктысь котырын, да эг кывйӧ сетчы. Наташаыскӧд сёрнитім сы курсӧвик йылысь да кори тшӧтш пырӧдчыны миян кыв корпус лӧсьӧдан уджӧ. А Тувсовъяыд челядь небӧгнас ноксьӧ вӧлі да, ёнасӧ эгӧ и сёрнитӧй. Ӧти сайын, налӧн пӧ талун заводитчӧ том гижысьяслӧн семинар да, рытнас сэтчӧ чайтіс ветлыны.

Луннас кӧсйысьлісны волыны кык морт, но весь виччыси - некод абу и пыралӧма. Ковмис кывзыны Ондрекӧд да Лы Тункӧд корбина телеком... Зэв тай мӧрччана роч кывйыс.

А сідзсӧ лунтыр дасьті пдфкаяс гожӧмнас на войтыр небӧгаинас сканералӧмсьыс. Рытнас воліс Вомынса, вайис выль порция тексталӧмсӧ - йӧйма пӧ нин "Мелілунсьыс".  Сёрнитыштім история да ӧнія кад йылысь.  

Ывлаыс зэрӧ и зэрӧ. Слабог Ӧньӧ Лавлысь легендарнӧй розьӧсь сапӧгсӧ абу на шыбитӧмаӧсь, буретш ӧні и ки кок выв лоины.

Выль тӧдса

Уджвывса воторник. Асывнас нокси библиографиянас, а лун шӧрнас воліс юӧрник Юра, корис менсьым мӧвпъяс Орел Инесса флешмоб идея кузя. Зэв, мися, бур мӧвп - быд ногӧн колӧ лэптыны коми кывтӧ, дорйыны сійӧс, ӧддзӧдны сы дорӧ интерес. Ӧтуввез пыр и дисплей таладор олӧмын... Шуам, Ондре татчӧ жӧ вӧзйис тотаралысь опыт - чужан кывйӧн сёрнитысь аканьясӧс лӧсьӧдны.

Муртса мӧді пажнайтны, волісны Скӧрӧдумса Наташ да сылӧн ёрт, Діюрса Лида. Наташыс вайис тексталӧмсӧ - Одинцовӧс вӧчӧма да мый да. Файнридерса лицензия сылӧн бырӧ да, ковмис ньӧбны программалысь выль версия. Ӧні сылӧн FineReader12. Чайта да, велалас. А мӧд нывкасӧ водзджык эг и тӧдлы. Талун тӧдмасим. Вӧлӧмкӧ кагульнича, эськӧ ӧнісӧ поштальоналӧ жӧ. Изьва районса ачыс, но важӧн нин олӧ Сыктывкарын. Кадыс пӧ кольӧ да, вай кутшӧмкӧ удж. Выльмӧдім сылы ноут и пуктім сэтчӧ коми программаяс. Вӧзйи сылы дасьтыны коми переносъяс кузя база. Зэв кокни удж весиг сылы, коді абу филологӧ велӧдчӧма - быд коми мортыд тайӧторсӧ вермас вӧчны. Аслам кадыс нач абу да быть кодлыкӧ сет... Кола Микулай ӧтарӧ корӧ да.

Нывъяс пукалісны миянын нёль час. Ноутбукъясныс ньӧжмыдӧсь да ковмис дырӧн ноксьыны. Ӧти сайын регистрируйті кыкнансӧ gmail.com-ас да петкӧдлі, кыдзи вӧчны блогъяс. Кутасны оз бара гижны сэтчӧ, ог тӧд...

Рытнас, нывъяс муртса мунісны да, зон котырным бара кулӧдісны сизьсӧ, а ме сы дырйи мыйсюрӧ зіли текстасьны. Пыраліс Куим Ю Лена, сёрнитім сыкӧд ӧнія поэзия йылысь да кыдз талунъя мичмыд литератураӧ коми войтырсӧ дарйӧдны. Эг тшӧктты весиг роча-комиа небӧгъяссӧ лэдзны. Роч вариант кӧ эм - коминас некод и лыддьыны оз кут. Колӧ мися медым вӧлі шнич коми текст, а пасйӧдъяс торъя кывъяс дорӧ позьӧ и рочӧн вӧчыштны.  Вомынса нӧшта пыраліс, вайис тексталӧм Есенинсӧ. Прозасӧ, шуӧ, кокниджык вӧчнытӧ, ӧти сюрӧсыс эм да кыскӧ водзӧ лыддьыны. А кывбуръясыд быдыс торъя мир...

 
Кӧкъямысланьӧ нин слӧймы ветлыны пастпудӧдз. Шыдыс дерт эз нин вӧв... Зато петіс эрдӧ, мый сёянінын эм вай-фай. Видлі сы пыр содтӧд кипасасьны Тусюкным вӧсна. Лунтыр тай уна регионса котырӧн гӧлӧсуйтім республикаса "Признанньӧ" конкурсын Сёльыбса Женя вӧсна...

 Ӧти сайын, ачыс Женя вой кежлӧ пуктіс выль гижӧд блогас. Тувсовъя тшӧтш долыдмӧдіс "Пышкайнас". Аттьӧ, нывкаяс!

Исламабадсянь Багдадӧ

Тӧрыт мӧді Перымсянь поездӧн исламабадса кад серти кӧ 23:25. Шемӧс! Водзджык эськӧ олім Бангладешса кадӧн, а сэсся стрелкаястӧ бара путиноидъяс вештісны - тайӧ пӧрйӧ нэмъяс кежлӧ пӧ... И Перым муыд Пакистан лои. Ӧти тор сӧмын бурӧдӧ - Сыктывкар да Мӧскуа ӧні олӧны багдадса кад серти. А Багдадын, тӧдса тай, ставыс лӧнь...

Купе лӧнь жӧ сюри. Суседъяс чӧв олісны, кыв ни джын. Весиг верми унмовсьны - садьми Кылнаын (Хлынов = Киров) нин. Воӧдчим ас кадӧ - 05.35 (Багдад серти, шулі нин). Но татчӧ олӧмыд конъёвтіс жӧ. 06.10-ся автобуссӧ чышкисны ветлан плансьыс, лои виччысьны 07:25-ӧдз, кор локтас Уфасянь журӧдысьыс. Кадсӧ виигмоз листалышті роча-эста сёрнинебӧг. Ондре эз на вошты лача выльмӧдны финн-йӧгра эл. разговорник да, уна татшӧм добрасӧ сьӧрсьым образеч пыдди босьті.

Автобусӧн сэсся мунім план серти: 09:50 - вуджим Даниловкар, кӧні бурпӧт асъя сёйим, 11:40 быгыльтчим Абъячой дорті, 12:40 вӧрзим Чукаыбсянь (Визинас кежавтӧдз жӧ) да вӧлись 14:05 воим Сыктывкарса важ автовокзалӧдз. Туйын нинӧм гижмӧн эз вӧв. Пассажиръяс зілисны кыдзкӧ бурджыка пуксӧн и водсӧн ладмӧдчыны пуклӧсъясаныс да эз нин вермыны видзӧдны ӧшинь сайӧ - куш вӧр да лым сэн да... Но мыйкӧ выльвося нин кыліс тайӧ ӧшиньсайса серпасын, мукӧддырйи и чужлісны быдӧн бур эмоцияяс. Казялі жӧ, олӧм тай водзлань тай мунӧ. Пӧшти быд оланін дорын мобильник кыйліс вай-фай, весиг удитлі гӧлӧсуйтны Женя вӧсна признанньӧ конкурсын...

Карас нуи кӧлуйсӧ патераӧдз да уджавны! Тані нинӧм абу и вежсьӧма. Ондре-Марина местаынӧсь. Лабораториялӧн воддза олӧм йылысь абу жӧ нинӧм тӧдса... А со немечьяс пӧ вӧзйӧны восьтыны миянӧ и саам шӧрин тшӧтш, мед ми сканируйтім да видзим саам кыв корпус...

Рытывбыд ноксьышті стац. компьютерса файлъясӧн. Зіли уськӧдны тӧд вылӧ, кӧні мый менам куйлӧ. Бара чуйми, кыдзи и позьӧ сымда вылӧ ырыштчыны.... Заводиті гижны план, мый кута вӧчны во помӧдзыс.

Кайлі Вомынса дорӧ. Вуджӧдім сылысь тексталӧмсӧ либреоффис форматӧ. Мӧд йӧзыскӧд аски кута контачитны...

Выльторъяс

Медбӧръя лун гортын. Бара уджалышті библиографиянас, но кыдзкӧ ньӧжмыда мунӧ талун. Эновтчи да видлі планавны сыктывкарса олӧм-вылӧмӧс, но регыд вежӧрті: сӧмын места вылас и верма гӧгӧрвоны, мый бердӧ босьтчыны водзджык, мый бердӧ сёрӧнджык - уджыс вывті уна дай быдсикас на.

Вешті бокӧ талун кежлӧ став коми маетасӧ да пукси гугласьны, мися кӧть видзӧда, мый паськыд муюгыдас керсьӧ-вӧчсьӧ. Важӧн нин политикаса выльторъяс эг лыддьыв да.

Но мый, серпасыс абу долыд. Ыджыд вок век на уськайтӧ рочьясӧс (налысь кык племя) мӧда-мӧд вылӧ. Нач нин звермӧмаӧсь - челядьӧс виалӧны, аньясӧс мырдӧналӧны. Домострой кӧсйӧны пыртны: гӧтыр пӧ пукав гортын, крестикӧн гӧрддзысь... "Зумыш воинъяс". А збыльвылассӧ пашыстъяс тшак моз быдмӧны кыкнан боксянь дай.

Вежа Пу бара Бӧйтинын, нӧшта ӧти войтыр республикакӧд сёрнитчӧ. Ладӧн овны, тыдалӧ оз мудзны сэсся тайӧ кыкыс.

А каталунясаяс асшӧрлун вӧсна гӧлӧсуйтӧны, лоас, кӧнкӧ, бара ӧти КНР... Эспання сідзсӧ оз найӧс лэдз. Сэн на зурасьӧмыс эз тырмы...

И кытчӧ быгыльтчӧ тайӧ муюгыдыс - он кӧсйы и мӧвпыштны. Кусӧд ставсӧ, синтӧ кунь, диван вылӧ вод да вӧтась. Югыд сӧстӧм олӧмтӧ... Но со тай кадыс бырӧ нин. И регыд бара туйӧ. Сідзкӧ, водзвыв шуам - аддзысьлытӧдз, чужан Перым кар, и чолӧм, чужан Коми му!

Библиогижӧм

Мӧд лун нин шондіа ывлаыс, а ме коймӧд лун нин текстала Петыр Саньӧлысь небӧгъяс. Текстъяссьыс тӧрыт умма нин вӧлі, а ӧні мыйкӧ мӧдарӧ. Мыйӧн дырджык лыддян, сійӧн пуксьӧджык сьӧлӧмӧ мишаринскӧй поэзияыс. Ог нин тӧд кодлӧн оланпасыс, но лыдыс явӧ пӧрӧ квалитетӧ, вуджис кӧ нин кутшӧмкӧ вежтас... Ӧттшӧтш содӧ и библиография.

Кыв-мӧд миян библиография принципъяс йылысь.

Ме думысь быд автор кузя колӧ сетны татшӧм юӧр:

1. Дженьыдика морт йылысь: ним, сайним, кор да кӧні чужлӧма, кӧні велӧдчӧма да дырӧн уджавлӧма. Кор йӧзӧдчис медводз. Кулӧма кӧ нин - кор.
2. Небӧгъяс сьӧрсьӧн-бӧрсьӧн (небӧг бан вылӧ гипперыстӧгӧн).
3. Мукӧд ногӧн йӧзӧдӧмыс.
4. Торъя гижӧдъяс анбур кузя да кӧні быдсӧ вӧлі сьӧрсьӧн-бӧрсьӧн йӧзӧдӧма.
5. Быдсикас пасйӧдъяс.
6. Ӧшмӧсъяс - автор йылысь юӧр мукӧдлаын.
7. Авторлӧн дзарпас.

Автор банлы видлӧг видзӧд татысь.

Автор йылысь быд бан пыртам Zyrian writers категория да посниджык мӧвпкӧртасъясӧ (Коми поэтессаяс да мый да)

Торъя бан вӧчам и быд небӧг кузя (видлӧг - тані). Сэтчӧ пасъям:

1. Библиогижӧд (автор вылӧ гиперыстӧгӧн).
2. Кодъяс вӧчисны небӧгсӧ (лӧсьӧдысь, техн. лӧсьӧдысь, мичм. лӧсьӧдысь, копм. верстайтысь, корректор, серпасалысь).
3. Небӧг дасьтӧм йылысь пасйӧд (кор кырымалӧма печатьӧ, форматыс, тиражыс да мый, небӧг лэдзанін, личкӧдланін).
4. Юриндалысь (юкӧнъясӧн да торъя гижӧдъясӧн).
5. Пасйӧдъяс, тшӧтш инфа сканералӧм, тексталӧм да спеллералӧм йылысь.
6. Ӧшмӧсъяс - небӧг йылысь мукӧдлаын йӧзӧдӧм.
7. Позьӧ кӧ копирайтысь пуктам и кышӧдлӧн воддза бансӧ.

Небӧг йылысь быд бан пыртам Коми небӧг категорияӧ да посниджык мӧвпкӧртасъясӧ.

Ставторсӧ быть йитны гиперыстӧгъясӧн, медым коми войтырыс вермас кокниа ориентируйтчыны коми небӧг саридзын...

Идеалын дерт став текст да быд небӧглысь пдфкаяс колӧ эськӧ пуктыны ӧтуввезйӧ да вӧчны гиперыстӧгъяссӧ быд дорӧ, но тані бара падмӧдӧ копирайт.

Но-о, тыдалӧ, сюрӧма жӧ Арсялы бара уджалан ру, пырсьӧма жӧ бӧр удж визулас...

Ыджыд Октябр!

Зэв тӧдса открытка

Талун Перымас вӧлись шондіа. Куим вежон лунвылас ола да медводдзаысь нимкодяся кельыдлӧз "небесаӧн". Буретш демонстрация понда. Талун тай Ыджыд Октябр! Миянлы, пӧрысь йӧзыдлы, том каднымӧс казьтылантор. Коркӧ быд во вӧлі ветлывлам демонстрируйтнытӧ. Революция понда гажӧдчим. Гӧрд дӧрапасъясӧн да транспарантъясӧн. Ура, тӧварышъяс! Ур-р-р-а-а-а! И векджык вӧлі мыйлакӧ кымӧра. 
 

Асланым вичко

А ӧні со сэзь енэж да еджыд лым, а йӧзыс ывлаас пӧшти и абуӧсь. Ставӧн кӧнкӧ капиталист вылӧ уджалӧны да полӧмӧн видзӧдӧны пыдӧстӧм йирӧ быгыльтчан шайт вылӧ...

Медъя! Ась быдӧс тарӧвтчӧ вакрамеш (миян тадзи шуӧны). Талун гажа и долыд. Но гортын он вермы тыр вынӧн уджавны. Ӧттор-мӧдтор век кытчӧкӧ бокӧ кыскӧ. Сійӧн колӧ быть мунны бӧр Сыктывкарӧ. Сэні абу эськӧ керка ни карта, но эм лаборатория, кӧні позьӧ уджавны бурпӧт. (Абу пӧ керка... Эм бара, эм миян Сыктывкарас "Печать керка", коді и керка, и карта миянлы грекаяслы).

Орчча туйкерка

Подӧн коркӧя демонстрация туйӧдыс ветлі поезд билетла станцияӧдз. Ыркӧдчышті вӧлись. Час сэтчӧ, час бӧр, видзӧді челядь кадсянь тӧдса местаяс... Выль торъяс пӧшти абуӧсь. Со фотка-мӧд, мыйджык шыбитчис синмӧ...

А сідзсӧ лунтыр тексталі Петыр Саньӧлысь небӧгъяс. Шудтӧм муслуна жӧ вӧлӧма. И коді тайӧ муслунсӧ мӧвпыштӧма. Шудтӧм кӧ нин. Зато бур помка "тэнӧ" да "менӧ" кывбуръясын кыскавны... Но мыйкӧ эг йиджтысь сы кывбуръяснас. Гашкӧ вывті нин пыдӧдз бытӧвӧй нюрӧ вӧйи да сійӧн...

Коми кыв корпус

Талун сӧмын ӧтитор вӧчи - тексталі небӧгъяс Петыр Саньӧлысь. И нинӧм сэсся. Ывлаас эг петав, ӧтуввез ни небӧг эг лыддьы, дзик нинӧм. Ёна эськӧ дӧзмӧдӧ ӧти сикас уджыд, но сытӧг некыдз, кӧсъян кӧ нин, коми кыв корпус мед лоас.

Нолы гижа татчӧ, кутшӧма мунӧ тайӧ процессыс - коми кыв корпус лӧсьӧдӧмыд. 
 

Миян Сёма ёна лыддьысьӧ комиӧн, кыв корпустӧ вӧчам и сылы!

Корпустӧ тэчигӧн колӧ сьӧрсьӧн-бӧрсьӧн вӧчны некымын воськов:

• 1. тӧдмавны, кутшӧм небӧгъясын, газет-журналын, мукӧдлаын эмӧсь коми кывъя текстъяс.
• 2. вӧчны каталог коми текстаинъяслы да текстъяслы
• 3а. судзӧдны небӧгъяс да мый да, сканеравны найӧс - пӧртны электрон документӧ (пдф)
• 3б. судзӧдны йӧзлысь текстъяссӧ .doc-ясӧн либӧ небӧг лэдзан форматын.
• 4а. текставны пдфкаястӧ - шедтыны текстсӧ листбок серпассьыс, FineReader программаын орччаӧдны артмӧм тексттӧ оригиналкӧд да вуджӧдны .txt форматӧ
• 4б. Конвертируйтны текстъяс .doc-ысь либӧ небӧг лэдзан форматысь .txt форматӧ, вайӧдны ставсӧ ӧтувъя кодировкаӧ (utf-8).
• 5. Посньӧдны материалсӧ торъя гижӧдъясӧдз, быд гижӧдсӧ сюйны торъя файлӧ да быдыслы лӧсьӧдны торъя индекс (ним).
• 6. спеллеравны быд текст (видлавны спеллер отсӧгӧн да корректируйтны сійӧс), ӧттшӧтш корсьны текстъясысь выль кывъяс, выль формаяс да вариантъяс и гижны найӧс торъя лыддьӧгъясӧ.
• 7. орччаӧдны текстлысь торъя редакцияяс (Meld кодь программа отсӧгӧн), уна сорсьӧмыс та дырйи петӧ эрдӧ.
• 8. инавны текстъястӧ базаас сідз, медым быд текст позяс кокниа аддзыны (автор серти, ним серти, ӧшмӧс серти).

Тадзи миян коми кыв корпус воас медводдза тшупӧдӧдз. А сэсся лингвистъяслы нин ковмас вӧчны с. ш. разметка - пасйыны морфемаяс да мый да. Но тайӧ, гашкӧ, специалистъясӧс интересуйтӧджык...

Миян жӧ лоас коми небӧгаин, кытысь коми морт вермас здукӧн аддзыны быд кыв, быд фраза да тӧдны кутшӧм текстын либӧ текстъясын сійӧ выйим, кутшӧм автор либӧ авторъяс сійӧс гижлісны.

Мойд кодь кылӧ, дерт. Но ставсӧ тайӧс позяс вӧчны матысса кадӧ, кутам кӧ ми, гижӧд кывсӧ тӧдысь коми йӧз, ӧтув уджавны. Ӧні нин миян базаын кӧкъямыс миллион сайӧ кывъяин. И чайта, регыд кутас ёна быдмыны корпуслӧн базаыд... 

Ӧтув зільӧмӧн ми вермам!!!

Лунвывса юркарын

Коми могъяса министраин

Талун ветлі Перым мулӧн войвывса да Коми мулӧн лунвывса юркарӧ - Кудымкарӧ. Куим во нин эг вӧв сэтӧн. Лабораторияӧ уджавны локтытӧдз на медбӧръяысь петалі пермяцкӧй столичаӧдз. Но сэсся гажтӧм босьтіс - коми кыв вӧсна оз кӧ кӧсйыны вермасьны, мый ме ӧтнам вӧча. 

Медводдза автобусӧн петі туйӧ да, местаас вӧлі водзкодь - 11 час гӧгӧрын. Пыр жӧ синмӧ шыбитчис автовокзал весьтса аншлаг: "БУР ТУЙ".  Чужліс лача, мися код тӧдӧ, гашкӧ и коми кывъя пӧвъяс нин быдлаын, туй нимъясӧн и. Но весь виччыси. "Бур туйсьыд" кындзи карыс роч и роч... Коми сёрнитӧ кылан жӧ кытсюрӧ, но мыйлакӧ гежӧдджыка коркӧя дорысь.

Ветлі библиотекаӧ. Нуи важӧн нин сэтысь босьтлӧм коми небӧгъяс. Небӧгаинса ас му юкӧнас уджалӧны дзик выль йӧз нин. Но менӧ тӧдӧны жӧ. Зэв пӧся чолӧмалісны, чайӧн юктӧдісны и. Небӧгаинса юралысьыс тшӧтш пыраліс, коминас варовитім. Коли налы выль коми файлъяс да лӧсьӧді шыпаспӧвъясаныд коми тэчасног, кывкудъяс да мый пукті. Татчӧс сисадминлы петкӧдлі жӧ, мый миян эм да кори лӧсьӧдны и мукӧд компьютерӧ, ковмас кӧ кодлыкӧ. Ӧти сайын, коми кытшса библиотекаын эм дарӧвӧй вай-фай. Медводз эг гӧгӧрво, мыйла лыддьысян жырас томыник зонкаяс да нывкаяс пукалӧны, кианыс телепонаӧсь. Сэсся вежӧрӧдз воис - ӧтуввез тай! Но абу жӧ торйӧн тэрыб йитӧдыс... 

Небӧгаинас пыраліс и Мико Вась сійӧ жӧ Бадзиль. Зонкаыд армияӧ нин лӧсьӧдчӧ тайӧ вежон помас. Важӧн эг аддзысьлӧй да сюри жӧ сёрнитанторйыд. Вӧлӧмкӧ Васьыд восьтӧма нин ассьыс блог! Но абу на гижлӧма сэтчӧ: медводз велӧдчис, сэсся уджаліс да, некор на вӧлі. Сии сылы бура кесъявны каныслы да ловйӧн кольччыны, бӧр локны Коми муаным. Мися коми войтырыдлы тэ ёна колан!!! Зонмыд бура радейтӧ коми кыв да тайӧ муслуннас сяммӧ кыскыны ас дорӧ том войтыртӧ. Шуам, контактын перым кывъяса листбокъяс пӧвстысь Тупи-Тапыс пырӧ медводдза куимаӧ - 4587 морт лыддьысьысьнас. И гижӧ эськӧ перым коминас, а со вермис мусмыны эз куш пермякъяслы, а тшӧтш и зыраналы, и удмуртъяслы... Во мысти бӧр локтас гортӧ да, лача кутам, оз ылыстчы чужан кывсьыс, водзӧ пондас ышӧдны том йӧзсӧ лыддьысьны да сёрнитны комиӧн.

Библиотекаас пыраліс и Опонь Люба, коми поэтесса да литература туялысь. Сылы тшӧтш бӧр сеті небӧгъяссӧ. Нывбабаыс ӧні оз нин уджав, наука юкӧнсӧ Кудымкарас "оптимизируйтісны" да, ковмӧма пӧ мунны. Перво уджтӧмавлӧма во джын, а сэсся и пенсия кад локтӧма. Ӧні пӧ градъяс вылын нокся да горт гӧгӧр...

Рытнас ветлі нӧшта педколледжӧ, Вась Валь дорӧ. Сійӧ тшӧтш коркӧ небӧгъяс мем сетлӧма да нуи бӧр. Колледжас зіли жӧ пуктыны программаяс да файлас, но налӧн компъясыс некытчӧ нин туйтӧмӧсь важысла. Весиг накопитель восьтыны эз позь... Юралысьыс дыр кад нин абу тайӧ велӧдчанінас, а п.у.-ыслы ставыс веськодь, мӧд пыдди уджалӧ да. Коми кывнас тані абу жӧ гажа серпасыс...

Пемдандор пыралі и Коми могъяса министраинӧ, мися татчӧс коми культуранас юрнуӧдысь Таняяскӧд сёрнитышта. Но "министершаясӧй" абу вӧлӧмаӧсь места вылынӧсь. Коли сӧмын дзарпасавны татчӧс каналӧмыслысь оплотсӧ (видзӧд вылісянь). 

Колӧ тайӧ дзарпас дорӧ вӧчны со кутшӧм пасйӧд. Кор бырӧдісны Коми кытшлысь асъюралӧм, автономиялысь дӧрапас веськӧдлан керкасьыс вӧлі шыбитӧма. Куим во сайын куш роч плаг павъяліс Кудымкар весьтын. Сэксянь перымса губернаторсӧ (комиясӧс пӧдтысь котырсьыс) вежӧмаӧсь да, ӧні весигсӧ куим дӧрапас ӧтсӧгласӧн тшапа шпоракылӧны министраин весьтын, зэв тешкодь.

Куим дӧрапас вылӧ нимкодясигтырйи и довги бӧр автовокзалӧдз, пукси квайт часся автобусӧ да войнас бӧр локті гортӧ, Перымас. Татшӧм вӧлі менам талунъя Reise nach историческӧй рӧдина.

National Day

Талун миянлы рӧдвуж войтыр пӧвстысь весиг кыкӧн - марияс да удмуртъяс - пасйӧны ассьыныс канму гажлун, автономия восьтан лун. 

94 во сайын миян вокъяслӧн артмисны асъюралан обласьтъяс и тадзикӧн - рышкыд тэчаса этносъяс лоины ӧтувъя нацияясӧн. Сэсся история вӧлі кыдзи и миян дай мукӧдыслӧн Роч муад: первой кутісны ӧдйӧ сӧвмыны кывъяс да культураяс, чужисны асланыс литератураяс, театр да мый. А сэсся чегӧма вӧлі ставсӧ...

Но кутам эскыны: сувтам жӧ быдӧн ас кок йыланым, огӧ на дзикӧдз бырӧй. 

Кӧсъя ас войтыр нимсянь пӧся чолӧмавны тіянӧс, лунвывса чой-вокъясӧй, National Day-наныд! Водзӧ дзоридзавны да сӧвмыны! Коми йӧз тіянкӧд!

Изьваса ныв

Коймӧд лун de far niente кӧть мыйтакӧ выйӧдз коли слабог продуктивнӧй удж сора.

Тӧлысь - Shushy Nati сайтысь

Асывнас корректируйтышті Катюшалысь лыддьӧгъяссӧ ("Войвыв кодзув" каталог 1970-1985 воясысь) да пукті найӧс мӧд да коймӧд юкӧнӧ сайтаным.  Коми му юркарӧ бӧр локта да, редактируйтышта на.

Луннас вӧчи подстрочник удмурт поэт Куӟебай Гердлӧн ӧти кывбур дорӧ. Шусьӧ кывбурыс Толэзь (Тӧлысь) и меным сійӧ зэв ёна кажитчӧ, романтика да. Гашкӧ кодкӧ коркӧ лӧсьӧдас рифмаӧн и быдӧн коминас.

Рытладор бара заводиті текставны коми небӧгъяс. Удмуртъяслы войдӧрлун рекомендацияяс гижигӧн бара казялі, мый ыджда удж колӧ на вӧчны и коми кыв корпус лӧсьӧдӧм могысь. Мый дыра кежлӧ ме нӧшта тырма - ен тӧдӧ. Унджык войтырсӧ колӧ сідзсӧ котыртны корпус дасьтӧм гӧгӧр...

Зэв долыд юӧр коми блогосфераысь. Тӧрыт миян лои выль блогйысь. Изьваса ныв, Кирпиченко Таня, пуктӧма блогас ассьыс кывбуръяс да висьтъяссьыс медбур юкӧнъяс. Прозаыс серти кӧ - нывкаыс збыль енбиа. Эз весьшӧрӧ Лы Тун, ставтортӧ да быдтортӧ дивитысь-пинялысь, ошкышт коркӧ сылысь ӧти гижӧд. Лача кутам, пондас и водзӧ кыпӧдчыны Танялӧн кодзув, ваяс выль югыд да рӧм коми литератураӧ.

А Тувсовъялӧн да Арсялӧн блоганыс сэсся гижӧдъясыс ӧтмындаӧн. Лун кузя вой да вой кузя лун... Мый водзӧ кутам кернытӧ - ог и тӧд. Гашкӧ тӧлӧдзыс кыскам на кыдзкӧ ӧтрӧвнӧя. Сэсся арлы пом. А тӧв бӧрын бара тулыс...

Горт олӧм

Мӧд лун нин горт ола, дзик дышми нин. Воысь дыр тай йӧзын олігмоз шойччан лунъястӧг уджалі да, сэсся мыйкӧ абу ас сертиыс, кор падмискодь тэрмӧдлан кад, кор кок улад бара тайӧ чуймӧдан серъяса ковёр, юр весьтад бара тайӧ люстра, а тӧдса шпалера стен бердас, кинад судзмӧн, со тайӧ небӧг тыра шкапъяс... Тані лысер да вир-яйтӧ эськӧ и кӧртыштӧма кӧлуй дорӧ, но ловтӧ оз нин видз нинӧм.

И ачыд быттьӧкӧ нетшыштчан олӧм вабергачысь, кыпӧдчан кытчӧкӧ кымӧр сайӧдз и сэсся кокниа шлывган-чӧлалан помтӧм-дортӧм енэжас кытчӧ гаж петӧ... 

Гортын бур. Мамӧй вердӧмӧн вердӧ да пасьтӧдӧмӧн пасьтӧдӧ, ӧмидзтусь-чоюкӧй нинӧм вӧчӧмсьыс жырам пыралӧ да больгам сыкӧд нинӧм абусӧ... 

Майбыр олӧм, олӧм ма. Эськӧ-й бура тӧдан, олӧмыд тай абу век лӧнь куръя. И регыд ковмас бара уськӧдчыны вабергачӧ, медым мездыны сэтысь да дорйыны сійӧс, мый тэныд муса и дона. Мый вӧсна висьӧ сьӧлӧмыд и пузьӧ вирыд. Мыйтӧг тэ - абу нин тэ...

Коркӧя муслун...

Удмурт кывтӧ быть велӧдны ставнымлы!

Пӧшти лунтыр пукалі гортын, гижи Ижкарӧ ветлӧм йылысь висьтасьӧм да вӧзйӧдъяс. Тӧд вылӧ уськӧдлі кыдзи мый вӧлі, мый артмис, мый эз, мый колӧ на вӧчны, медым и миян лунвывса чой-вок вермисны тырвыйӧ вӧдитчыны чужан кывнаныс компьютерын мыйкӧ гижигӧн. А кутасны кӧ асьныс вӧдитчыны - сэк и йӧзсӧ вермасны кокниджыка сибӧдны тайӧ мича, озыр да зумыд кыв дорӧ.

Кажитчӧ меным удмурт кывйыд. Ог тӧд мыйла. Гашкӧ сійӧн, мый сы бура матын сійӧ коми кыв дорӧ. Коркӧ тай, томӧн на, босьтчи велӧдны сійӧс. Сэки, сӧвет кад помланьын на, тотаралысь кывсӧ тӧдышті нин, зырана ногыс лыддьыси, а мамӧкӧд перым коминас сідз нин гортаным варовитлім. Арнас коркӧ пошта пыр гижӧдчи удмурт газет вылӧ. Сэки сійӧ шусьӧма "Советской Удмуртия". Выль кывнас мед тӧдмасьны, тӧлысь чӧж ветлывлі рытъясӧн 20 километра сайӧ, карса небӧгаинӧ, кӧні видзисны 1940ʼ воясся "Удмурт-ӟуч кыллюкам" (Удмурта-роча кывкуд), гижлі сэтысь аслым быд кыв, мый меным вӧлі гӧгӧрвотӧм. Куим ыджыд тетрадь тыр ӧкмис. Сэсся лыдди удмурт грамматика, пермистикаысь небӧгъяс, вежӧрті, мыйӧн удмурт кывлӧн тэчасыс комиысь торъялӧ, мыйӧн тотара кывланьӧ сетчӧ.

Лыддьысьнытӧ "удмурт сямен" тӧвшӧрнас велалі зэв и кокниа. Газетад сэки ас терминология эз на вӧв - куш русизмъяс. Сійӧн дзик ставыс вӧлі гӧгӧрвоана. Кӧні миян суффиксъясӧ ӧ гижӧны, налӧн э ли е: президентлӧн пыдди президентлэн, пырӧ пыдди пыре... Зэв интереснӧ вӧлі аддзавны тӧдса кывъяс мӧдджык пертасысь: пань налӧн пуньы, эзысь - азьвесь, дон - дун, пу - писпу (пес+пу). Кыз - тайӧ абу сійӧ, мый ті буретш мӧвпыштінныд, а коз (пу), корка - абу небӧглӧн кышӧд, а керка, кут - сійӧ... гут! Татшӧм "вуджӧдчысьлӧн лёк ёртъясыд" рӧдвуж кывъясын век тыр.

Зэв тешкодьӧн кажитчисны удмурт кадакывъяс. Сідз, удмуртыд оз вермы шуны ӧнія кадын ветла (ветло), а сӧмын ветлыся (ветлӥсько), шуас кӧ ветла (ветло) - тайӧ лоас лоан кад нин...

Перым комиыдлы удмурттӧ гӧгӧрвоны кокниджык, зыраналы дорысь. Коді пыдди миян да удмуртъяслӧн кин шуӧны, мунасны пыдди миян лоас мунасӧ, а удмуртъяслӧн мынозы, локтанныд пыдди миян - локтатӧ, а удмуртъяслӧн - лыктоды... Шы ёнмӧм тшӧтш уналаті миян ӧтмоза шогмӧ. Торйӧн кӧ асланым иньвагорувса диалектын шуӧны пырис, и удмуртъяслӧн пыриз (а мукӧдлаын комияслӧн - пырис).

Кадакывъяс, кытӧн миян суффикс -ав-, удмуртъяслӧн лоины торъя вежласян группаӧн: пыравны - пыраны, пыралі - пырай. Бара миян Иньваладорын л-ыс гулыд шыяс костысь вошлӧ да удмурт кывйынджык моз артмӧ: пыраи, петаи, висьтаи...

Медшӧр кывворыс перым кывъясын ӧткодь: одӥг, кык, куинь, ньыль, вить... Туялысьясыс, быд ногӧн арталӧны да, век вензьӧны, кымын прӧчент лексикаыс ӧтласа. Сідз ли этадз - зэв уна кыв миян ӧти вужйысьӧсь. Но удмуртъяс олӧны орччӧн тотаракӧд, сійӧн налӧн сёрниӧ пырӧма и зэв уна тюркизм. Ачым тай тотаракӧд орччӧн быдми жӧ, вир серти гашкӧ джынвыйӧ тюрк и, со быттьӧкӧ и тайӧ эмбурыс удмурт лексикасьыс эзджык бокӧвӧйӧн ло.

Дженьыда кӧ - урасьӧм тӧлыссянь газеттӧ кывкудтӧг нин куті лыддьыны, а сэсся дас во чӧж удмурт культуратӧг орӧдчытӧг олі. Письмӧасьӧм пыр тӧдса да некор аддзывлытӧм удмурт ёртъясӧй ыстылісны меным газет-журналнысӧ: "Удмурт дунне" (Удмурт муюгыд), "Дась лу" (Ло дась, сэсся "Ӟечбур" - Чолӧм), "Кенеш" (Сӧвет), "Инвожо" (Гожся вежадыр), "Вордскем кыл" (Чужан кыв), "Кизили" (Кодзув). Ыстӧм удмурт небӧгъясысь гортын чукӧрмис быдса библиотечка. Мусмис меным удмурт литература да поэзия, йӧзкостса кылӧмбур. Нимкодясьны эг мудзлы удмурт кывнас, мыйла кӧ шуны - кужисны жӧ найӧ мича да сӧстӧм гижӧд кыв лӧсьӧдны 1990ʼ воясӧ, ассьыныс нэмӧвӧй культурасӧ яръюгыда петкӧдлыны.

Коми культурасьыд 1990ʼ воясӧ эг жӧ эськӧ орӧдчыв-а, газет-журнал Сыктывкарсянь тшӧтш мӧдӧдлісны, уна жӧ лыддьысьлі. Но удмуртъясыд кыскисныджык ас дораныс. Лунвывса войтыр - ворсӧджык вирныс, тіпкӧджык сьӧлӧмныс, вӧрӧджык кывныс... Удмурт муад котырӧнджык велалӧмаӧсь овны, Коми муад ӧткӧнджык. Весиг мурталам кӧ лексикатӧ тшӧкыдлун серти, налӧн медводдза местаын лоас калык (войтыр), а миян морт... Гашкӧ и сорси-а, татшӧм со менам артмис серпас комияс да удмуртъяс йылысь колян нэм помын.

Но комиясыд - ас войтыр. Коми сёрниыд - мам кыв. И ме - коми морт. Сійӧн и ылыстчи удмуртъяссяньыс тайӧ нэмын... Вождэс эн вае, удмурт эшъёсы, уромъёсы! Мон тӥледыз али но туж яратӥсько!